(18n - NL) Zich schuldig voelen - Hoe ver terug in het verleden?

2020-11-11: Herdenkings- of Wapenstilstandsdag, omdat we degenen die in oorlogen stierven om de vrijheid van anderen te verdedigen niet mogen vergeten. Maar sommige mensen vergeten om de mensen die vandaag leven te vergeven voor wat hun voorouders deden, vaak omdat ze vinden dat de offers die hun volk brachten onvoldoende worden erkend.

De afgelopen maanden waren er protesten in de VS en in andere delen van de wereld nadat videobeelden lieten zien hoe een zwarte man werd vermoord door een blanke politieagent. Aangezien soortgelijke arrestaties met dodelijke afloop eerder plaatsvonden en daarna doorgingen, zijn mensen boos omdat zij en vrienden nog steeds racisme ervaren dat hen eraan herinnert hoe slecht hun voorouders werden behandeld, d.w.z. gedwongen deportatie van Afrika naar elders om te werken in het voordeel van hun blanken (en andere) meesters. Maar ook protesteren veel blanken omdat ze boos zijn dat zwarte vrienden nog steeds anders behandeld worden dan blanken.

Inderdaad, ons gedrag van vandaag bepaalt of mensen het kwaad uit het verleden vergeten of eraan blijven worden herinnerd.

1914-1918 - Herinner WWI om nooit te herhalen wat toen plaatsvond

België zijn verleden om de vraag te duiden

30 juni 2020. Het is 60 jaar geleden dat de Belgische kolonie Congo onafhankelijk werd. En dus besloot de Belgische koning Filip I, met de goedkeuring van de Belgische regering, om namens de Belgen zijn diepste spijt te betuigen (hoewel geen excuses), terwijl het Belgische parlement ons verleden zal onderzoeken om acties voor te stellen om racisme te verminderen en ons wederzijds begrip en respect te versterken. De vraag die mensen stellen is: hoe ver terug in de tijd moet je je verantwoordelijk voelen voor het kwaad uit het verleden dat door uw samenleving werd gedaan?

De gruweldaden onder België's heerschappij over Congo mag men nooit vergeten. Zoals ik vroeger reeds beschreef moet dit op de correcte manier aangekaart worden opdat dit nooit meer gebeurt (evenals alle andere gruweldaden en genocides uit de geschiedenis). Maar, waarom moet iemand zich in godsnaam verontschuldigen voor iets waar men niets mee te maken heeft, voor zaken die gebeurd zijn lang voor men geboren is? Gaan we ook excuses vragen van de Italiaanse regering voor de Romeinen die andere streken veroverden? Of, vragen we verontschuldigingen van Scandinavische landen voor de invallen van de Vikingen? Waar trek je de lijn? Wat is aanvaardbaar? Of moet men steeds anticiperen op het (groeps)sentiment van het moment?

Voorbeelden uit de geschiedenis

Inderdaad, een lijn trekken is moeilijk. Een voorbeeld zijn de Engelsen waarvan velen tegen verder EU lidmaatschap hebben gestemd (gekend als Brexit) omdat velen nog steeds Hitler en zijn Duitsland herinneren waartegen Britse (en andere) grootouders en ouders vochten waarvan velen sneuvelden. Na die oorlog werd de overwinnaar het EU lidmaatschap geweigerd terwijl nu datzelfde Duitsland, samen met Frankrijk dat moest worden bevrijd van een collaborerende Vichy regering, het meeste "lawaai" maakt hoe de EU verder moet, zelfs indien dit "lawaai" met de beste bedoelingen is. En vergeet niet, in het verleden was het VK gewoon dat anderen hun bevelen opvolgden. Nu stopt men niet met het belachelijk maken van diegenen die "uit" stemden. Trouwens, ik denk dat dit ook gedeeltelijke de houding van President Trump verklaart tegen een Duitsland dat denkt het altijd beter te weten maar weigert internationale overeenkomsten te respecteren zoals het betalen van correcte bijdragen aan de NATO terwijl Duitsland Amerikaanse interventies bekritiseert zoals de verwijdering van dictators maar zelf weinig tot geen soldaten stuurt of financieel weinig bijdraagt om landen te helpen stabiliseren, iets dat de VS wel deed na de val van nazi Duitsland. En dan wordt de VS bekritiseerd vanwege zijn begrotingstekort, deels vanwege zijn uitgaven voor zijn verdediging en die van Europa.

Joden zijn zelfs niet vergeten dat hun heel verre voorouders bijna 2000 jaar geleden door de Romeinen uit Judea / Palestina (nu Israël) werden verbannen. De reden waarom ze dit niet vergeten is omdat ze nadien doorheen de geschiedenis momenten kenden waarbij ze in Europa vervolgd en vermoord werden. Dus, ze willen in een Beloofd Land wonen dat ze Israël noemen en waar ze zich veilig kunnen voelen, een recht dat President Trump verdedigt en waarvoor hij dank ontvangt van eerste minister Netanyahu die Europa wantrouwt; in dat land kunnen Joden zich dan afvragen waarom hun verbanning gebeurde. Echter, hoewel Joden oorspronkelijk de Romeinen goed onthaalden omdat deze de burgeroorlog in Judea stopten en aanvaarden dat er geen beeld van de keizer in de Temple moest staan, verslechterde de verhouding nadien omdat de Romeinen afspraken in verband met de Joodse gebruiken niet meer nakwamen terwijl Joden meermaals Romeinse legerafdelingen aanvielen. Verder lagen Joden opnieuw constant met elkaar in de clinch lagen waardoor er een scheiding tussen Joden en Joodse volgelingen van Jezus en andere Joodse groepen ontstonden. Dit resulteerde eerst in de vernietiging van de Temple door de Romeinen, en toen dit de opstanden niet beëindigde, met de ultieme straf van verbanning. Immers, de keizer kon geen opstanden in zijn rijk aanvaarden waarbij zijn soldaten werden afgeslacht, hoewel de Romeinen die gebieden niet hadden moeten veroveren. En jawel, zelfs vandaag zouden veel Joden geen afbeelding van wie dan ook in hun gebedshuizen aanvaarden, net zoals Moslims het moeilijk hebben met afbeeldingen van Mohammed of Allah. 

Trouwens, ook in Europa laat het Romeinse Rijk erfenissen na zoals de Romaanse talen in voornamelijk de meer zuidelijke Europese gebieden waar de Romeinen heersten. De spanningen tussen Vlamingen en Walen in België zijn hiervan nog gevolgen, en met uitbreiding tussen Noord (Germaans vermits dit buiten het Romeinse keizerrijk lag) en Zuid (Romaans vermits dit ooit deel uitmaakte van dat keizerrijk) Europa. Ook waren er godsdienstoorlogen doorheen de Europese geschiedenis omdat de Romeinse keizer in Rome, nu gekend als paus, zijn gezag wou blijven laten gelden over Europa en bij uitbreiding in de hele wereld en hierdoor in conflict kwam met de aardse leiders die ook beweerden dat ze hun gezag van God te krijgen. En vandaag is voor velen de EU de heropstanding van het oude Romeinse Keizerrijk dat anderen overheersten, de reden waarom bepaalde mensen anti EU zijn, en sommigen rechtvaardigen hun oppositie door naar Heilige Boeken te verwijzen. 

Return to question

Wanneer stoppen met het verleden? Ja, als dat openlijk racisme in de VS er niet was zoals we onlangs klaar en duidelijk zagen toen de zwarte man George Floyd werd doodgedrukt door een blanke agent terwijl drie andere agenten dit lieten gebeuren, en het toch nog steeds aanwezige maar vaak meer verdoken racisme in Europa, dan had men mogelijk aanvaardt dat het verleden voorbij is. Echter, dat is niet en dus blijven een kleiner wordend aantal blanken de zwarten (en anderen) eraan herinneren dat ze minder waard zijn. 

Verder is de situatie in vroegere Westerse kolonies zo dat blanken nog steeds de beste gronden en bedrijven hebben omdat ze zeggen dat ze dit rechtvaardig overerfden van hun voorouders die echter geweld tegen de lokale bevolking gebruikten om te pakken wat niet van hen was. De zwarten hebben dus armoede overgeërfd en moeten hiermee tevreden zijn, wat niet langer het geval is. 

Dus, hoe ver terugkijken in de tijd? Zolang onrecht blijft bestaan zal men naar het verleden blijven verwijzen. Het Westen verhandelt nog steeds etnische kunst terwijl vroegere kolonies geen kunst van ons kunnen betalen. Historische ongelijkheid blijft bestaan en dus dragen wij de "erfzonde" van ons volk met ons mee. Uiteraard betekent dit niet dat alles wat ooit eens van Leopold II was, de Belgische koning die Congo uitbuitte met miljoenen doden als gevolg, moet worden vernietigd. Maar bijvoorbeeld, monumenten kunnen naar slachtoffers worden herbenoemd zodat we die personen herinneren terwijl we als compensatie stukken van onze kunst (in bruikleen) kunnen geven. Westerse regeringen kunnen ook wetten stemmen die voorkomen dat onethische (Westerse) bedrijven goederen in het Westen kunnen verkopen hoewel dan vaak de term neokolonialisme wordt gebruikt, ook door lokale leiders zodat de uitbuiting kan verdergaan.  

Vermits de vroegere ontwikkelingslanden emanciperen kunnen we vroeg of laat verwachten dat er een generatie opstaat die compensaties zal eisen zodat zij ook voorspoed kennen. Dit zal de Westerse cultuur niet doen verdwijnen omdat we schitterende en praktische gebouwen en kleren hebben hoewel deze met andere culturen zullen mixen. Ik vrees dat we nog niet van deze discussie zijn verlost, zeker niet nu meer foto's en verhalen worden gepubliceerd die de terreur beschrijven dat die mensen moesten ondergaan. Neen, de geschiedenis is nog niet uitgewist.

Als antwoord op bovenvermelde voorbeelden, voor velen stelt Duitsland zich veel te arrogant op door te zeggen wat andere landen zouden moeten doen en door het belachelijk maken van de keuze van leiders en hun politiek door hun bevolking terwijl Duitsland de grote oorlogen startte tijdens dewelke miljoenen mensen stierven. En dus vinden velen dat Duitsland zich nederiger zou moeten opstellen en ook actiever moet helpen om andere bevolkingen te helpen tegen dictators.

Wat betreft de Romeinen, zij werden gestraft tijdens de plundering van Rome. Echter, een belangrijk en invloedrijk restant van het Romeinse keizerrijk bleef verder regeren met een paus en kardinalen als leiders. Deze religie die gekend staat als de Rooms Katholieke Kerk, bleef zich bemoeien met de samenleving en soms met dodelijke gevolgen. Ook vandaag zijn heel wat mensen de bemoeienissen van die religie beu zoals in Polen waar mensen protesteren tegen de invloed van de Kerk op de verstrenging van abortuswetten. Echter, een deel van de protestantse religies die ontstonden als een reactie tegen de corrupte "moeder" Kerk gedragen zich nu zoals de conservatieven leiders van die Kerk met de uitsluiting van bepaalde bevolkingsgroepen zoals deze van de LGBT gemeenschap en dus zou een gedeelte van die kerken zich terug kunnen plaatsen onder de conservatieve moederkerk. Hoewel, de huidige paus Francis I is meer openminded en wordt daarom gezien door veel Conservatieven als een ketter hoewel ze zouden moeten weten dat ook Jezus religieuze regels brak, de reden waarom hij zo gehaat was door zijn religieuze leiders.

Het verleden integreren in het heden en de toekomst

En dus, opdat mensen niet meer verwijzen naar moeilijke verhoudingen in het verleden, moet men dit verleden erkennen alsook de gevoeligheden die ze meebrengen zoals woede bij sommigen dat opofferingen die gebracht werden om mensen van dictatuur te bevrijden of de onderdrukking die voorouders ondervinden geminimaliseerd worden. Hierdoor kan men zijn eigen situatie als onfair bestempelen en woede voor de vermeende vijand krijgen. 

Dus, terwijl het VK vroeger niet bij de EU mocht zijn, hebben velen nu de indruk dat ze de EU niet mogen verlaten. Voeg hieraan het grote aantal vreemdelingen waarvan veel Engelsen nu denken dat die niet langer meer in het voordeel van het VK zijn terwijl veel van deze buitenlanders de Engelsen constant beledigen en ze de indruk geven dat het VK mag uiteenvallen waarbij een deel bij de EU blijft. Geen ideale situatie om te verzoenen. Aan de andere kant heb je diegenen die bij de EU willen blijven omdat ze nu eenmaal het voordeel van een grotere unie appreciëren (hoewel ze het volle voordeel van de euro niet kennen zoals geen verlies bij het reizen naar andere eurozone landen) en omdat ze door hun lidmaatschap hierdoor ook een groter gewicht op de wereldschaal hebben. Moeilijk om beide tegenstellingen te verzoenen, zeker omdat de EU een derde partner is; ik zie enkel het compromis als oplossing door de uitkomst van het referendum (binnen het VK) te aanvaarden zodat een goede overeenkomst tussen de EU en VK kan worden bereikt. De kwestie Noord-Ierland maakt het echter nog ingewikkelder.

Hetzelfde in de VS waar donker gekleurde mensen nog steeds de indruk hebben dat een bepaald deel van de blanken hen als minderwaardig beschouwen terwijl blanken in bepaalde Staten razend zijn dat de immigranten weigerden te integreren en ze nu Spaans i.p.v. Engels in hun eigen land moeten spreken. 

Andere volkeren deden hetzelfde is geen excuus om het eigen verleden te minimaliseren

Verwijzen naar andere volkeren die ook slaven hadden zoals sommigen doen is geen excuus voor onze Westerse excessen die tegenwoordig als genocide zouden worden bestempeld want wij deden wat wij deden terwijl andere volkeren excuses voor hun eigen wandaden moeten aanbieden of hun verleden zal hen ooit eens komen inhalen. 

Verder kan het zijn dat diegenen die excuses eisen eigenlijk zelf afstammen van kolonisten en dus zij zouden ook verontschuldigen moeten aanbieden aan de oorspronkelijke inwoners die vaak nog steeds tweederangs burgers zijn. 

Het verleden in het aangezicht staren kan ons helpen om te verklaren waarom mensen kwaad zijn en hierdoor kunnen we ons gedrag veranderen zodat het Westen een voorbeeld kan zijn voor de rest van de wereld en zoals we reeds zijn op vele vlakken via het geven van ontwikkelingshulp zoals onderwijs, gezondheidszorg en democratie. Anders zal de woede blijven en soms uitbarsten zoals de protesten in the VS tonen.